Ministerstwo Finansów rozpoczęło konsultacje dotyczące projektu ,,Objaśnień podatkowych w zakresie cen transferowych nr 4 – domniemanie oraz należyta staranność, o których mowa w art. 11o ust. 1b ustawy o CIT oraz art. 23za ust. 1b ustawy o PIT” (dalej: Objaśnienia). Objaśnienia odnoszą się do zagadnienia domniemania oraz należytej staranności w zakresie rozliczeń drugiej strony transakcji z podmiotem rajowym i dotyczą przepisów obowiązujących od 1 stycznia 2021 r. Na ich podstawie ustawodawca rozszerzył obowiązek sporządzenia lokalnej dokumentacji cen transferowych o transakcje, w których rzeczywisty właściciel ma miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium „raju podatkowego” oraz wartość tej transakcji za rok podatkowy (obrotowy – dla spółek osobowych) przekracza 500 000 zł.
Istota domniemania
Zgodnie z art. 11o Ustawy CIT, należy przyjąć, że rzeczywisty właściciel jest podmiotem rajowym, jeżeli druga strona transakcji dokonuje w roku podatkowym podatnika jakichkolwiek rozliczeń z podmiotem rajowym (tj. uregulowanie jakichkolwiek rozrachunków <należności/zobowiązań>). Z istoty tego domniemania wynika, że już samo ustalenie okoliczności dokonywania przez drugą stronę transakcji w roku podatkowym rozliczeń z podmiotem rajowym powoduje powstanie obowiązku dokumentacyjnego. W celu podważenia (obalenia) domniemania skutkującego brakiem obowiązku sporządzenia dokumentacji lokalnej konieczne jest wykazanie okoliczności przeciwnej, tj. okoliczności, że pomimo występowania rozliczeń z podmiotem rajowym, podmiot rajowy nie jest rzeczywistym właścicielem.
Dochowanie należytej staranności
Należyta staranność jest pewnym standardem oczekiwań wobec podatników, zgodnie z którym podatnik powinien dokonać weryfikacji czy w danym roku podatkowym druga strona transakcji dokonywała rozliczeń z podmiotem rajowym.
W Objaśnieniach zwrócono uwagę na stopniowalny charakter należytej staranności, co oznacz, że
w przypadku transakcji z podmiotami powiązanymiwymagania w zakresie dochowania należytej staranności są wyższe w stosunku do transakcji zawieranymi z podmiotami niepowiązanych. W związku z tym działania podatników w zakresie weryfikacji czy w danym roku podatkowym strona transakcji dokonywała rozliczeń z podmiotem rajowym powinny być szersze w przypadku transakcji
z podmiotami powiązanymi.
Realizacja obowiązków dochowania należytej staranności
Zgodnie z Objaśnieniami w przypadku transakcji realizowanych z podmiotami niepowiązanymi, w celu dochowania należytej staranności wystarczające będzie pozyskanie przez podatnika oświadczenia od drugiej strony transakcji, z którego będzie wynikało, że druga strona transakcji nie dokonywała żadnych rozliczeń, w roku podatkowym podatnika, z podmiotem rajowym. Oświadczenie takie będzie wystarczające tylko w sytuacji, gdy jest ono zgodne z rzeczywistością, tj. gdy podatnik w chwili jego otrzymania nie posiada dostępu do informacji, które są sprzeczne z treścią oświadczeniem. W przypadku gdy podatnik posiada wątpliwości co do rzetelności oświadczenia, wymóg dochowania należytej staranności oznacza konieczność dalszej weryfikacji istotnych z punktu widzenia przedmiotowego przepisu. Oświadczenie powinno zostać uzyskane po zakończeniu roku podatkowego podatnika.
Jednocześnie, w przypadku realizacji przez podatnika transakcji z podmiotami powiązanymi dochowanie standardu należytej staranności wymaga zarówno uzyskania oświadczenia od drugiej strony transakcji, jak również weryfikacji informacji otrzymanych od podmiotu powiązanego, m.in. przegląd dokumentacji cen transferowych – local file, master file, informacji CbC, sprawozdania finansowego wraz z raportem oraz opinią biegłego rewidenta, struktury właścicielskiej, opinii przedstawiciela zawodu zaufania publicznego.
Praktyczna implementacja Objaśnień
Zakładając, iż Objaśnienia w proponowanym kształcie nie ulegną istotnym zmianom zalecane będzie wprowadzenie przez podatników rozwiązań mających na celu zachowanie należytej staranności w weryfikowaniu rzeczywistego właściciela tych wszystkich transakcji, których wartość może przekroczyć w roku podatkowym 500 tys. zł. W szczególności warto na ten moment rozważyć:
- wprowadzenie klauzul umownych obligujących kontrahenta do składania oświadczenia dotyczącego rozliczeń z rajami podatkowymi, a także
- wcześniejszego informowania o takich zdarzenia w trakcie roku (tak aby możliwe było m.in. podjęcie wcześniejszych działań mających na celu obalenie domniemania o tym, że rzeczywistym właścicielem jest podmiot „rajowy”),
- dodatkową weryfikację transakcji przeprowadzanych z podmiotami powiązanymi, których wartość nie przekracza odpowiednio 10 i 2 mln zł (w zależności od rodzaju transakcji) pod kątem ewentualnych rozliczeń z rajami podatkowymi, bowiem wtedy próg dokumentacyjny będzie wynosił 500 tys. zł,
- wprowadzenie wewnętrznej procedury, której stosowanie mogłoby zmniejszyć ryzyko błędnej weryfikacji ww. zagadnień oraz braku identyfikacji transakcji, które wg. omawianych przepisów powinny zostać objęte obowiązkiem dokumentacyjnym w 2021 roku.
Kalendarium dalszych działań Ministerstwa Finansów
Ministerstwo Finansów oczekuje na opinie, wnioski i uwagi do projektu do dnia 20 kwietnia 2021 r., zatem ostateczny kształt Objaśnień i finalne wnioski co do działań praktycznych będzie można zapewne sformułować najwcześniej na przełomie maja-czerwca 2021 r.
KONTAKT
Tomasz Jankowski
Partner
tomasz.jankowski@ptpodatki.pl
22 205 22 22
Anna Jaworska
Doradca podatkowy
anna.jaworska@ptpodatki.pl
22 205 22 66
Magdalena Pawluś
Konsultant
magdalena.pawlus@ptpodatki.pl
22 205 22 57