IKZE W POLSKIM ŁADZIE 2.0

Jakie korzyści daje opakowanie swoich inwestycji w IKZE?

Środki, które w ciągu roku przeznaczymy na inwestycję opakowaną w IKZE, są wyłączone z podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym. Odpisujemy je w całości z naszego rocznego PIT-a (korzystając z załącznika PIT-O) i nie płacimy od nich podatku, tak jakbyśmy w ogóle ich nie zarobili.

Niestety, na IKZE nie możemy wpłacić tyle środków, ile nam się podoba. Maksymalna wysokość wpłat na IKZE w roku podatkowym jest ograniczona (limit jest podnoszony co roku, aby nadążyć za wzrostem wynagrodzeń). W 2022 roku limit dla pracowników wynosi 7 106,40 zł. Przedsiębiorcy mogą skorzystać ze specjalnego, zwiększonego limitu – 10 659,60 zł. Wyższy limit wynika z faktu, że przedsiębiorcy nie mogą korzystać z Pracowniczych Planów Kapitałowych.

Co dzieje się dalej?

Jak sama nazwa wskazuje, IKZE ma premiować gromadzenie środków na emeryturę. Pełnię korzyści przewidziano dla osób, które utrzymają środki na IKZE do swoich 65. urodzin. Co ciekawe, warunek ten jest jednakowy dla kobiet i mężczyzn, a zatem – w wypadku kobiet – nie pokrywa się z wiekiem emerytalnym.

Gdy osoba oszczędzająca na IKZE ukończy 65 lat, może ona wypłacić zgromadzone środki, płacąc od nich jedynie 10-procentowy podatek zryczałtowany.

Aby lepiej zrozumieć, na czym polega korzyść z IKZE, możemy wirtualnie rozbić ją na dwa główne komponenty:

1. Oszczędność na „zwykłym” podatku dochodowym – wpłacając środki na IKZE możemy odliczyć od swojego PIT-a część dochodów, od których normalnie zapłacilibyśmy podatek w wysokości 12 lub 32 procent, a następnie, po ukończeniu 65 roku życia, zapłacić od nich podatek według niższej, 10-procentowej stawki.
2. Oszczędność na podatku Belki – środki gromadzone na IKZE będą na nas pracowały i w konsekwencji z czasem będzie zwiększała się ich wartość. Od owego wzrostu również zapłacimy ten sam 10-procentowy podatek. Gdybyśmy inwestowali środki poza IKZE, od dochodów kapitałowych zapłacilibyśmy 19-procentowy podatek Belki. Oszczędność na podatku Belki jest tym bardziej istotna, im dłuższy będzie nasz horyzont inwestycyjny. Wynika to z faktu, że im dłuższy okres inwestycji, tym większą część środków zgromadzonych na IKZE będą stanowiły zyski kapitałowe.

Dodatkową korzyścią jest również możliwość odsunięcia w czasie momentu zapłaty podatku, co sprawi, że przez okres oszczędzania w ramach IKZE będzie na nas pracowała większa pula środków.

Co stanie się, jeśli będziemy potrzebowali środków przed 65. urodzinami?

Jeśli zajdzie taka potrzeba, będziemy mogli wypłacić środki, jednak w roku wypłaty wrócą one na nasz PIT, tak jakbyśmy uzyskali w tym roku dodatkowy dochód. Będziemy od nich musieli zapłacić podatek wg stawki 12 lub 32 procent w zależności od poziomu naszych zarobków w roku wypłaty. Warto również mieć na uwadze, że stawki podatku dochodowego mogą w przyszłości ulec zmianie.

Mechanizm działania IKZE wiąże się więc z pewnym wbudowanym ryzykiem. Może się zdarzyć, że – mimo iż początkowo, wpłacając środki na IKZE, oszczędzimy na podatku 12 procent – to decydując się na wcześniejszą wypłatę po kilku latach, gdy nasze zarobki będą już wyższe, będziemy musieli zapłacić od wypłacanych środków aż 32 procent podatku. W konsekwencji będziemy stratni na inwestycji w ramach IKZE.

Naturalnie, jak w wypadku większości inwestycji, źródłem strat może być również spadek wartości aktywów – np. akcji – w które postanowiliśmy zainwestować w ramach IKZE. O ile w perspektywie kilkunastu czy kilkudziesięciu lat niemal na pewno powinniśmy osiągnąć zyski, o tyle w krótszym okresie znaczne obsunięcia kapitału są jak najbardziej możliwe.

Warto nadmienić, że w odróżnieniu od IKE, IKZE nie da się zlikwidować częściowo. Jeśli zdecydujemy się na wcześniejszą wypłatę, będziemy musieli jednorazowo wypłacić wszystkie zgromadzone środki.

Czy w Polskim Ładzie 2.0 opłaca się jeszcze korzystać z IKZE?

Po powyższym wprowadzeniu, spróbujmy odpowiedzieć na kluczowe pytanie: czy w Polskim Ładzie 2.0 opłaca się jeszcze korzystać z IKZE?

Jak wskazaliśmy powyżej, główna korzyść z IKZE (a przynajmniej ta dotyczące „zwykłego” podatku dochodowego) polega na tym, że zamiast wyższego podatku teraz możemy zapłacić niższy podatek w przyszłości.

Warto zauważyć, że u osób lepiej zarabiających, wpadających w II próg podatkowy, korzystanie z IKZE niezmiennie pozostaje rozwiązaniem bardzo opłacalnym. Mogą one bowiem odpisać ze swojego PIT-a dochody, od których normalnie zapłaciłyby podatek wg stawki 32%, a następnie – za kilkanaście czy kilkadziesiąt lat – zapłacić od nich podatek w wysokości 10%. Daje to spektakularne 22 punkty procentowe różnicy w stawce podatku.

U osób, których zarobki nie przekraczają progu podatkowego, analogiczna korzyść do niedawna wynosiła 7 punktów procentowych. Polski Ład 2.0 obniżył jednak stawkę podatku w pierwszym progu podatkowym z 17 na 12 procent, co poskutkowało spadkiem atrakcyjności IKZE.

Oszczędzanie w ramach IKZE dla osób mniej zarabiających niewątpliwie pozostanie opłacalne z matematycznego punktu widzenia. Oszczędność na „zwykłym” podatku dochodowym wyniesie jednak ledwie 2 punkty procentowe i będzie znikoma w porównaniu z korzyścią sprzed obniżenia stawki PIT.

W publicznym dyskursie pojawiło się wiele pomysłów na przywrócenie atrakcyjności IKZE, jak chociażby zniesienie lub zmniejszenie 10-procentowej daniny pobieranej przy wypłacie środków. Na razie pomysły te nie znalazły uznania w oczach ustawodawcy.

Podsumowanie

Spróbujmy podsumować nasze dotychczasowe rozważania dotyczące opłacalności IKZE w realiach Polskiego Ładu 2.0.

Zastanawiając się nad założeniem IKZE należy mieć na względzie dwie główne zasady:

1. Wyższe zarobki to większa atrakcyjność IKZE

Dla osób, których zarobki przekraczają próg podatkowy, atrakcyjność IKZE nie zmniejszyła się wraz z wprowadzeniem Polskiego Ładu 2.0, a IKZE wciąż pozostaje bardzo korzystnym rozwiązaniem.

Inaczej wygląda sytuacja osób o niższych zarobkach. W ich wypadku korzyść uległa znacznemu skurczeniu, a decyzję o inwestowaniu w ramach IKZE powinny one podjąć w sposób szczególnie przemyślany.

2. Im mniejsza szansa, że będziemy potrzebowali środków przed 65 rokiem życia, tym większa atrakcyjność IKZE

Jeśli szansa, że będziemy potrzebowali środków przed czasem jest znikoma, IKZE niemal na pewno okaże się trafionym wyborem. Jeśli jednak scenariusz wcześniejszej wypłaty środków jest prawdopodobny, lepszym wyborem mogą okazać się inne, bardziej elastyczne formy gromadzenia środków, jak np. IKE.

IKZE a zmiana formy opodatkowania w ciągu roku

Na deser warto wspomnieć o jeszcze jednym interesującym niuansie, który pojawił się na styku IKZE i Polskiego Ładu 2.0. Jak wskazywaliśmy w poprzednim poście, reforma umożliwia podatnikom opodatkowanym ryczałtem zmianę formy opodatkowania na skalę podatkową w trakcie roku. W konsekwencji, podatnik, który zdecyduje się na taką zmianę, będzie musiał złożyć dwa PIT-y – PIT-28 za pierwszą połowę roku i PIT-36 za drugie półrocze.

Jeśli taki „hybrydowy” podatnik zdecyduje się w trakcie roku dokonać wpłaty na IKZE, nie będzie do końca jasne, z którego PIT-a powinien on ją odpisać.

Naszym zdaniem, wobec braku precyzyjnych regulacji w tej materii, kierując się zasadą in dubio pro tributario, należy uznać, że taki podatnik będzie mógł wedle swojego uznania wybrać zeznanie, z którego odpisze wpłatę na IKZE. Warto jednak obserwować stanowisko Ministerstwa Finansów w tej materii.