W dniu 2 kwietnia 2021 r. Ministerstwo Finansów (MF) opublikowało objaśnienia podatkowe w zakresie cen transferowych dotyczące metody porównywalnej ceny niekontrolowanej (Objaśnienia).
W Objaśnieniach przedstawiono praktyczne aspekty stosowania metody porównywalnej ceny niekontrolowanej (PCN) w zakresie uzasadniania rynkowości transakcji kontrolowanych realizowanych po 31 grudnia 2018 r.
Objaśnienia zostały wydane na podstawie art. 14a § 1 pkt 2 ustawy Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2019 r. poz. 900, z późn. zm.), mają więc moc interpretacji ogólnej, stanowią ogólne wyjaśnienia przepisów prawa podatkowego dotyczące stosowania tych przepisów i mają na celu jednolite stosowanie przepisów prawa podatkowego przez organy podatkowe. Nie ulega jednak wątpliwości, iż ich głównym celem jest wskazanie podatnikom zasad stosowania metody PCN w zakresie uzasadniania rynkowości transakcji kontrolowanych.
Choć nie wynika to wprost z opublikowanego dokumentu, objaśnienia są pochodną wypracowanych w ramach Forum Cen Transferowych rekomendacji dotyczących opisu metody porównywalnej ceny niekontrolowanej.
Dokument, opatrzony przykładami praktycznymi, przedstawia:
- przesłanki stosowania metody PCN;
- warianty metody PCN (wykorzystanie danych wewnętrznych lub zewnętrznych);
- porównanie metody PCN do innych dostępnych metod weryfikacji cen transferowych;
- typowe obszary zastosowania metody PCN;
- trudności i błędy w stosowaniu metody PCN;
- praktyczny przykład zastosowania metody PCN w transakcji porównywalnej.
Stosowanie metody PCN
Objaśnienia precyzują, iż pojęcie ceny w ramach metody PCN należy rozumieć szerzej niż jako cenę określoną w jednostkach pieniężnych. Cena ta obejmuje również przykładowo: wynagrodzenie prowizyjne, stopy odsetkowe, wynagrodzenie obliczone jako np. procent od przychodów.
Dokument wskazuje, iż metoda PCN jest najbardziej bezpośrednią metodą weryfikacji cen transferowych, stąd dla jej zastosowania kluczowy jest wysoki stopień porównywalności analizowanych transakcji. Ze względu na tę cechę, Objaśnienia precyzują, iż stosując metodę PCN w pierwszej kolejności należy zweryfikować możliwość jej zastosowania w wariancie porównania wewnętrznego. Przeprowadzenie kompletnego badania porównywalności opartego o dane zewnętrzne może być bowiem niemożliwe ze względu na brak dostępu do szczegółowych informacji dotyczących profilu funkcjonalnego stron transakcji porównywanych.
Objaśnienia potwierdzają, iż przeprowadzając analizę porównawczą z wykorzystaniem metody PCN nie jest konieczne badanie konkretnej strony transakcji, a porównanie za pomocą metody PCN może zostać przeprowadzone z punktu widzenia obu stron transakcji kontrolowanej.
Z uwagi na fakt, iż w metodzie PCN szczególne znaczenie mają kryteria porównywalności, Objaśnienia rozbudowują przedstawiony w dotychczasowych przepisach wykonawczych ich przykładowy katalog, jednocześnie potwierdzając, iż nie jest konieczna weryfikacja wszystkich czynników porównywalności, lecz tylko tych, które w danym stanie faktycznym wpływają na cenę.
Porównanie metody PCN z innymi metodami
Objaśnienia potwierdzają, iż w celu przeprowadzenia analizy porównywalności transakcji każdorazowo dokonuje się wyboru metody najbardziej odpowiedniej w danych okolicznościach. Nie istnieje zatem wymóg stosowania metody PCN w pierwszej kolejności przed innymi metodami wskazanymi w art. 11d ust. 1 ustawy CIT.
Zgodnie z dokumentem, z założeń metody PCN wynika, że każda istotna różnica w cechach charakterystycznych dóbr lub usług może mieć wpływ na cenę i wymagać rozważenia właściwej korekty. Natomiast w przypadku metody ceny odprzedaży, metody koszt plus oraz metody TNMM różnice w cechach charakterystycznych dóbr lub usług mogą mieć mniejszy wpływ na marżę lub narzut zysku. W przypadku metod opierających się na porównaniu określonego wskaźnika finansowego występuje większa tolerancja na występujące różnice.
Typowe obszary zastosowania metody PCN
Jako typowe obszary zastosowania metody PCN, Objaśnienia wskazują:
- transakcje kontrolowane niezależnie od rodzaju (np. towarowe lub usługowe), dla których występuje możliwość dokonania porównania wewnętrznego, tj. porównania opartego o warunki transakcji realizowanych przez podmiot powiązany z podmiotami niepowiązanymi – o ile zachowana jest porównywalność transakcji kontrolowanej z transakcją niekontrolowaną wymagana dla metody PCN lub możliwe są wiarygodne korekty porównywalności,
- transakcje, których przedmiot podlega notowaniu na giełdzie towarów lub surowców,
- transakcje, których przedmiotem jest udostępnienie wartości niematerialnych na zasadzie licencji (np. należności licencyjne, dla których wynagrodzenie określone jest jako % od danej bazy),
- transakcje w zakresie wynajmu nieruchomości (np. cena za 1m2 z uwzględnieniem innych opłat).
Przedstawione zestawienie ma oczywiście charakter przykładowy. Co ciekawe, w przykładowym zestawieniu nie znalazły się transakcje finansowe.
Trudności i błędy w stosowaniu metody PCN
Objaśnienia wskazują wprost, iż zastosowanie metody PCN jest wykluczone w sytuacjach, w których niemożliwe jest:
- pozyskanie wiarygodnych danych porównawczych,
- dokonanie weryfikacji istotnych kryteriów porównywalności,
- dokonanie racjonalnie dokładnych korekt porównywalności i ich kwantyfikacji.
Jednocześnie, dokument wskazuje przykładowe błędy, których należy unikać przy stosowaniu metody PCN. Są nimi:
- nieporównywalność lub niedostateczna porównywalność danych,
- pomijanie czynników mających znaczący wpływ na porównywalność,
- porównywanie cen w transakcjach dokonywanych w ramach podstawowej działalności z cenami w transakcjach incydentalnych,
- porównywanie cen na różnych poziomach rynku w ramach łańcucha wartości dodanej (np. porównanie cen detalicznych i hurtowych).
Ponadto, warte odnotowania są następujące kwestie, przedstawione w Objaśnieniach:
- możliwość jedynie wyjątkowego wykorzystania danych ofertowych do uzasadnienia rynkowego charakteru transakcji, tzn. w przypadku braku innych bardziej miarodajnych danych oraz w przypadku, gdy dane ofertowe dotyczą cen wiążących, np. poprzez otrzymanie skonkretyzowanej, wiążącej oferty kredytowej. Wyjątek stanowią notowania giełdowe, które są, co do zasady, podstawą do ustalania cen w porównywalnych transakcjach niekontrolowanych;
- nadanie większego priorytetu stopniowi porównywalności danych niż liczebności próby porównawczej, tzn. nie zalecane jest rozszerzania próby danych porównawczych poprzez ograniczenie zastosowanych kryteriów selekcji, a tym samym kosztem jakości uzyskanych danych porównawczych;
- wskazanie wśród możliwych błędów badania rynkowości transakcji finansowych metodą PCN:
– porównywania pożyczek udzielonych na różne cele, np. pożyczek konsumpcyjnych z pożyczkami inwestycyjnymi,
– pożyczek z określonym terminem spłaty do kredytów w ramach rachunków bieżących (o ile nie jest możliwe skorygowanie tych różnic).
Wartym podkreślenia jest fakt, iż opublikowane przez MF Objaśnienia stanowią potwierdzenie słuszności rekomendacji wypracowanych w ramach Forum Cen Transferowych stanowiącego płaszczyznę kooperacji i interakcji pomiędzy administracją podatkową (MF i KAS) a podatnikami (przedstawicielami biznesu, firm doradczych i organizacji) w zakresie cen transferowych. Jest to dobry prognostyk odnośnie dalszej współpracy pomiędzy MF i administracją podatkową a podatnikami, potwierdzający otwartość MF na uwzględnianie stanowiska podatników w zakresie problematyki cen transferowych. Opublikowane Objaśnienia są również zgodne z kierunkiem interpretacyjnym dotyczącym metody PCN zaprezentowanym w Wytycznych OECD w sprawie cen transferowych dla przedsiębiorstw wielonarodowych
Pełną treść opublikowanych Objaśnień podatkowych można znaleźć pod linkiem:
KONTAKT
Piotr Kiciński
Doradca podatkowy
piotr.kicinski@ptpodatki.pl
22 205 22 63
Kamil Szabłowski
Starszy konsultant
kamil.szablowski@ptpodatki.pl
22 205 22 65