7 kwietnia 2022 r. Naczelny Sąd Administracyjny (NSA) wydał wyrok (sygn. akt I FSK 2384/18) dotyczący rozliczenia na gruncie VAT dodatkowych świadczeń związanych z leasingiem finansowym.
Rozpatrywana przez NSA sprawa dotyczyła banku, który zawierał z klientami umowy stanowiące z podatkowego punktu widzenia umowy leasingu finansowego. W konsekwencji, na gruncie VAT podatnik traktował wydanie przedmiotu leasingu jako dostawę towaru. Przy tym w trakcie trwania umowy bank realizował dodatkowe czynności związane z przedmiotem leasingu (jego utrzymaniem, obsługą i używaniem) oraz pobierał z tego tytułu od leasingobiorcy opłaty, związane np. z rejestracją (w przypadku pojazdów), podatków (od nieruchomości, od środków transportu), administrowaniem umową (za monity, mandaty etc.) czy ubezpieczeniem. W ocenie podatnika ww. świadczenia (opłaty) powinny być opodatkowane VAT odrębnie od samej dostawy, a więc leasingu towaru.
Z takim podejściem nie zgodził się Dyrektor KIS oraz następnie WSA w Warszawie wskazując, iż czynności dodatkowe, za które są pobierane opłaty, są bezpośrednio związane ze świadczeniem leasingu finansowego (jego przedmiotem), wobec czego są elementem świadczenia kompleksowego. W konsekwencji, ich wartość powinna być włączana do podstawy opodatkowania z tytułu umowy leasingu i rozliczona do celów VAT w ramach dostawy towaru stanowiącego jego przedmiot.
Odmienne od powyższego stanowisko zaprezentował NSA. Z ustnego uzasadnienia motywów wyroku wynika, iż – w ocenie Sądu – w sprawie powinien znaleźć zastosowanie wyrok TSUE z 17 stycznia 2013 r. w sprawie C-224/11 (BGŻ Leasing sp. z o.o). Zdaniem Sądu, w kontekście przywołanego wyroku, w przedmiotowej sprawie przynajmniej jedna (tj. ubezpieczenie) z oferowanych przez bank usług dodatkowych nie pozostawała w takim (ścisłym) związku z leasingiem, aby włączyć ją do podstawy opodatkowania z tytułu dostawy towaru (przedmiotu leasingu). Odnosząc się do pozostałych świadczeń NSA wyraził oryginalny pogląd, iż aby uwzględnić wartość dodatkowych świadczeń w podstawie opodatkowania z tytułu leasingu finansowego, koniecznym jest, aby wysokość ta była znana na moment określenia podstawy opodatkowania, co jest jednak w istotnym zakresie niemożliwe w omawianych okolicznościach. Rozliczenie wskazane przez organ podatkowy i WSA wiąże się także z koniecznością późniejszych, wielokrotnych korekt VAT.
Poglądy wyrażone w omawianym wyroku, jeżeli się upowszechnią – w tym kontekście vide np. inny wyrok NSA, na który uwagę zwrócił notabene sam sąd, tj. wyrok z dnia 29 maja 2019 r. (sygn. I FSK 726/17), w którym skład orzekający wyraził przeciwne zdanie – są (będą) istotne dla branży leasingowej, ale też wszystkich podmiotów, które korzystają z usług leasingu finansowego oraz zapewnianych przez leasingodawców świadczeń dodatkowych. Mogą bowiem rzutować na zakres oraz sposób korzystania przez nabywców takich świadczeń z prawa do odliczenia VAT wynikającego z faktur wystawianych przez leasingodawców (np. w odniesieniu do kwot dotyczących podatków). Jako świadczenia odrębne zdaniem NSA od leasingu powinny one przecież, podążając konsekwentnie za stanowiskiem sądu, podlegać opodatkowaniu VAT na własnych zasadach, odrębnych od opodatkowania VAT dostawy towaru stanowiącego przedmiot leasingu finansowego. Zasadne w takim razie będzie postawienie pytania, jakich? – nie w każdym przypadku (nie każdej opłaty, którą leasingodawca obciąży korzystającego po dokonaniu dostawy przedmiotu leasingu) ustalenie tych zasad będzie proste, czy wręcz możliwe. Należy mieć nadzieję, że NSA w uzasadnieniu pisemnym wyroku pochyli się również nad tą kwestią. W przeciwnym razie zastosowanie w praktyce płynących zeń wskazań – i to niezależnie od ich oceny merytorycznej (aprobaty czy negacji) – może okazać się o wiele trudniejsze i kłopotliwe niż wielokrotne korygowanie podstawy opodatkowania i VAT należnego z tytułu świadczenia leasingu finansowego, któremu swoim orzeczeniem NSA chciał właśnie zapobiec. Stąd, do czasu ukazania się tego uzasadnienia podejmowanie jakichkolwiek ruchów w celu zmiany dotychczasowej praktyki rozliczania świadczeń dodatkowych do leasingu finansowego wydaje się niewskazane i przedwczesne.
***
W sytuacji jakichkolwiek pytań lub wątpliwości związanych z tematem naszego Tax Alertu uprzejmie prosimy o kontakt.
KONTAKT
Maciej Grochulski
Partner
maciej.grochulski@ptpodatki.pl
(22) 205 22 08
Justyna Pułka
Doradca podatkowy
justyna.pulka@ptpodatki.pl
(22) 205 22 24