Uprzejmie informujemy, że 16 października 2019 r. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wydał wyrok dotyczący węgierskiej spółki Glencore Agriculture Hungary Kft. (sygn. C-189/18). Zdaniem Trybunału w sytuacji, w której w sprawie podatkowej wykorzystano dokumenty zgromadzone w sprawie karnej prowadzonej przeciw dostawcom podatnika, które nie zostały udostępnione podatnikowi, doszło do naruszenia art. 47 Karty Praw Podstawowych UE (prawo do obrony). Zdaniem TSUE, podatnik powinien mieć dostęp do zgromadzonych przez organ podatkowy dowodów, co umożliwi przedstawienie argumentów na obronę sytuacji podatnika.
W związku z powyższym zwracamy uwagę, że:
- zgodnie z art. 240 § 1 pkt 11 Ordynacji podatkowej możliwe jest wznowienie postępowania podatkowego w przypadku, w którym postępowanie zakończyło się wydaniem decyzji ostatecznej, jeżeli orzeczenie TSUE ma wpływ na treść decyzji. Termin na złożenie wniosku o wznowienie postępowania mija z upływem miesiąca od dnia publikacji sentencji w Dzienniku Urzędowym UE.
- wniosek o wznowienie może okazać się zasadny, jeżeli na sentencję decyzji określającej zobowiązanie podatkowe miały wpływ ustalenia poczynione w ramach postępowania karnego prowadzonego w sprawie kontrahenta podatnika. Ma to często miejsce w sprawach dotyczących rozliczeń podatku od towarów i usług, w których zarzuca się podatnikom, iż np. towar nabyty od dostawców był wcześniej przedmiotem obrotu w ramach tzw. karuzeli podatkowej. Częstą praktyką w takich przypadkach jest wybiórcze włączanie do materiału dowodowego danej sprawy podatkowej materiałów z postępowań karnych lub podatkowych dotyczących innych podmiotów. Podatnik zostaje pozbawiony w tych sytuacjach faktycznie prawa do obrony z uwagi na brak możliwości weryfikacji informacji zawartych w takich dokumentach;
- w przypadkach, w których postępowanie podatkowe jest w toku, podatnik może zawnioskować do organu prowadzącego postępowanie o udostępnienie materiałów dotyczących postępowania prowadzonego w stosunku do innych podmiotów. Odmawiając takiego dostępu lub ograniczając zakres udostępnianych materiałów, organ naraża się co do zasady na naruszenie przepisów postępowania, co może doprowadzić do późniejszego uchylenia decyzji przez organ odwoławczy lub sąd administracyjny;
- w przypadku, w którym złożono już skargę do sądu administracyjnego, niezależnie od możliwości powoływania się przed sądem administracyjnym na omawiany wyrok TSUE – w kontekście zarzutu naruszenia prawa procesowego polegającego na ograniczeniu prawa do obrony, co przejawia się w naruszeniu zarówno zasad postępowania podatkowego, jak również przepisów dotyczących postępowania dowodowego, w dalszym ciągu jest możliwe wznowienie postępowania podatkowego. W tym przypadku, tj. wznowienia postępowania, postępowanie sądowo-administracyjne powinno zostać zawieszone. We wznowionym postępowaniu podatkowym można żądać przeprowadzania dowodów, w tym np. składać wyjaśnienia w zakresie stanu faktycznego, w przeciwieństwie do postępowania przed sądem administracyjnym, którego zasadniczym celem jest kontrola legalności wydanej decyzji administracyjnej i w ramach którego co do zasady nie przeprowadza się postępowania dowodowego. Z tego punktu widzenia wznowienie postępowania podatkowego może pozwolić na sformułowanie nowych argumentów na korzyść strony;
- zwracamy także uwagę, że wznowienie postępowania podatkowego może skutkować również zawieszeniem postępowania karnego-skarbowego, jeżeli takie się toczy;
- w przypadku niezłożenia wniosku o wznowienie postępowania w terminie miesiąca od dnia publikacji sentencji wyroku TSUE w Dzienniku Urzędowym UE może one być jeszcze rozważany jako podstawa do złożenia wniosku stwierdzenia nieważności decyzji, a więc konkurencyjnej wobec wznowienia postępowania procedury nadzwyczajnej zmierzającej do wzruszenia decyzji ostatecznej.
W razie dodatkowych pytań związanych z tematem Tax Alertu, uprzejmie prosimy o kontakt.
Maciej Grochulski
Doradca podatkowy
maciej.grochulski@ptpodatki.pl
(022) 205 22 08
Adam Hellwig
Doradca podatkowy
adam.hellwig@ptpodatki.pl
(32) 732 33 43
Bartosz Bołtromiuk
Doradca podatkowy
bartosz.boltromiuk@ptpodatki.pl
(22) 205 22 37