W dniu 15 lipca br. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wydał wyrok, którym uchylił interpretację indywiduwalną Ministra Finansów dotyczącą zakresu zastosowania art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT, określającego zwolnienie z VAT dla tzw. towarów używanych. Precedensowy charakter wyroku wynika z faktu, iż dotyczy on przepisu w nowym brzmieniu, obowiązującym od 1 stycznia 2014 r. Zgodnie z nim, dostawa towarów jest wolna od podatku, jeżeli: (i) z tytułu ich nabycia nie przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego oraz (ii) były one wykorzystywane wyłącznie na cele działalności zwolnionej od podatku. Spór, który rozstrzygnął sąd, zaistniał na tle drugiego z wymienionych warunków, który został wprowadzony do art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT właśnie w wyniku ww. nowelizacji.
Zdaniem organu (podobne stanowisko Minister wyraził w kilku innych interpretacjach wydanych po zmianie przepisu), warunek wykorzystywania towaru wyłącznie do działalności zwolnionej należy rozumieć dosłownie i ściśle, tzn. w ten sposób, iż towar faktycznie nigdy nie został wykorzystany – w okresie dysponowania nim przez podatnika dokonującego obecnie jego dostawy – do sprzedaży opodatkowanej VAT. Przy tym wykorzystanie należy rozumieć szeroko, nie tylko w kategoriach związku bezpośredniego ale również pośredniego czy nawet potencjalnego/teoretycznego.
Wykładania art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT (po nowelizacja) zaprezentowana przez MF czyniła ten przepis de facto martwym. Nawet bowiem podmioty prowadzące, co do zasady, działalność zwolnioną z VAT (np. instytucje finansowe, ubezpieczyciele, zakłady opieki zdrowotnej czy jednostki oświatowe) wykonują czynności opodatkowane VAT, chociażby w ramach „refakturowania” świadczeń nieodpłatnych czy podnajmując powierzchnie. W rezultacie, zgodnie ze stanowiskiem MF, chcąc teraz sprzedać jakiś składnik wyposażenia, powinny one naliczyć VAT należny, jeżeli obowiązujące u nich zasady organizacji nie wykluczały możliwości wykorzystania tego składnika do sprzedaży opodatkowanej. Przy tym okoliczność, że VAT naliczony przy jego nabyciu nie mógł być (i nie został) odliczony, nie ma znaczenia. Podobnie jak to, iż generalnie podmioty te nie korzystają z prawa do odliczenia, uznając na zasadzie art. 90 ust. 10 pkt 2 ustawy o VAT, że proporcja VAT wynosi u nich 0%. WSA uznał interpretację MF za błędną. Zdaniem sądu, zastosowanie art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT wyłącza rzeczywiste wykorzystywanie towaru przez podatnika do działalności opodatkowanej. Ponadto, wykładni tego przepisu, także w kontekście dyskutowanego warunku, nie można dokonywać w oderwaniu od kwestii prawa podatnika do odliczenia VAT naliczonego. W rezultacie, przez pryzmat tego prawa należy też dokonywać oceny działalności podatnika pod kątem wykorzystania towarów do działalności zwolnionej, o którym mowa w tym przepisie.
Wyrok WSA daje nadzieję na ukształtowanie się bardziej liberalnej, przystającej do rzeczywistości wykładni omawianego przepisu, wykluczającej podwójne ekonomiczne opodatkowanie VAT tych samych towarów.
W razie pytań lub wątpliwości związanych z tematem alertu prosimy uprzejmie o kontakt.
Maciej Grochulski
(22) 205 22 08
maciej.grochulski@ptpodatki.pl
Aneta Gniewkiewicz
(22) 205 22 18
aneta.gniewkiewicz@ptpodatki.pl
Treść przedstawionego tutaj wyroku WSA opiera się na ustnym uzasadnieniu i nie może stanowić jedynej podstawy podejmowania działań. Uzasadnienie ustne wyroku może różnić się od treści uzasadnienia pisemnego.