W dniu 12 września 2023 r. Komisja Europejska przedstawiła Projekt Dyrektywy Rady (Projekt)
w sprawie zmian w zakresie cen transferowych, którego celem jest zwiększenie pewności podatkowej poprzez wprowadzenie jaśniejszego i bardziej ujednoliconego podejścia do cen transferowych w całej Unii Europejskiej, co w konsekwencji ma się przełożyć na zmniejszenie liczby sporów w tym zakresie oraz ograniczyć przypadki podwójnego opodatkowania i nieopodatkowania.
Projekt zakłada przede wszystkim:
- wprowadzenie zasady ceny rynkowej do prawodawstwa Unii Europejskiej;
- harmonizację kluczowych przepisów dotyczących cen transferowych (oprócz wyżej wspomnianej zasady ceny rynkowej, Projekt reguluje przepisy w zakresie: podmiotów powiązanych, metod analiz porównawczych, przedziału cen rynkowych, dokonywania korekt i innych);
- wyjaśnienie statusu i znaczenia Wytycznych OECD w sprawie cen transferowych;
- umożliwienie ustanowienia w Unii Europejskiej wspólnych, wiążących zasad regulujących konkretne kwestie dotyczące cen transferowych w ramach Wytycznych OECD.
Najciekawszymi zmianami, jakie zostałyby wprowadzone do polskich przepisów w sytuacji, w której Projekt zostałby uchwalony w brzmieniu zaprezentowanym przez Komisję, są: włączenie do systemu prawnego państw członkowskich Wytycznych OECD oraz wprowadzenie przedziału ceny rynkowej.
Włączenie do systemu prawnego Wytycznych OECD, co prawda nie powinno w znaczący sposób wpłynąć na polskie przepisy, bowiem praktyka ich stosowania w interpretacji zasady ceny rynkowej funkcjonuje od dawna (była potwierdzana w orzecznictwie sądów administracyjnych), niemniej może przyczynić się to do ugruntowania znaczenia Wytycznych OECD w systemie prawnym.
Przedział ceny rynkowej w Projekcie został określony jako przedział międzykwartylowych rezultatów osiągniętych w porównywalnych transakcjach między podmiotami niepowiązanymi w sytuacji, w której zastosowanie metody ustalenia ceny transferowej skutkuje powstaniem zakresu wartości. Obecnie przedział ten jest również najczęściej stosowaną miarą statystyczną zmienności danych, do której odnoszą się zarówno praktycy, jak i sądy. Niemniej obowiązek stosowania niniejszej miary nigdy dotąd nie został sformalizowany w polskich przepisach. Ponadto omawiany Projekt wskazuje, iż w momencie, w której cena ustalona w transakcji kontrolowanej przekracza wskazany przedział, to państwo członkowskie dokona korekty ceny transferowej do mediany wszystkich zebranych rezultatów. Zapis ten z punktu widzenia podatników, nie jest korzystny, w szczególności dla tych, których cena transferowa przykładowo mieści się poniżej dolnego kwartyla przedziału. Co prawda przepisy dopuszczają sytuację, w której wartość ta może nie mieścić się w tak zdefiniowanym przedziale ceny rynkowej, jednakże musi zostać poparta stosownym uzasadnieniem. Powyższe spowoduje, iż na podatnikach będzie spoczywać jeszcze większy obowiązek dowodowy, obecnie bowiem, pomimo braków takich przepisów na gruncie polskich regulacji, organy podatkowe w trakcie doszacowania dochodów uznają, że ceną rynkową jest wyłącznie mediana wszystkich zebranych danych.
Projekt proponuje pozostałe zmiany, m.in. w zakresie różnic w definiowaniu podmiotów powiązanych w odniesieniu do obecnych przepisów krajowych. W tym zakresie zmieni się sposób obliczania udziałów pośrednich, które będą obliczane poprzez pomnożenie wysokości udziałów na kolejnych poziomach. Dodatkowo Projekt wprowadza trzy fikcje prawne, tj.:
- osobę, która działa wspólnie z inną osobą w odniesieniu do praw głosu lub własności kapitału podmiotu, traktuje się jako osobę posiadającą udział we wszystkich prawach głosu lub własności kapitału tego podmiotu, które są w posiadaniu drugiej osoby,
- osobę posiadającą ponad 50 proc. praw głosu traktuje się jako osobę posiadającą 100 proc. praw głosu,
- osobę fizyczną, jej małżonka lub partnera uznanego zgodnie z mającym zastosowanie prawem krajowym, jej wstępnych lub zstępnych oraz rodzeństwo traktuje się jak jedną osobę.
Należy wskazać, iż przepisy Projektu na chwilę obecną nie odnoszą się do zagadnień w zakresie transakcji dokonywanych pomiędzy podmiotami z tego samego państwa (a więc do tzw. transakcji krajowych), jak również transakcji zawieranych z podmiotami z tzw. rajów podatkowych, a także dokumentacji grupowych. W przepisach tych nie ma również informacji na temat transakcji niepodlegających przepisom z zakresu cen transferowych oraz zwolnionych z obowiązków dokumentacyjnych lub ze sporządzenia analiz. Ponadto nie zostały uregulowane kwestie, takie jak sposób określenia wartości transakcji oraz jej poziom, po przekroczeniu którego należy sporządzać dokumentację lokalną. Dodatkowo Projekt nie wskazuje formy sporządzenia dokumentacji, za jaki rok będzie sporządzana oraz w jakim terminie i języku. Niemniej Komisja uprawniona jest do późniejszego określenia wspólnych wzorów dokumentacji, wymogów językowych, a także wskazania tych podatników, którzy będą zobowiązani do stosowania wspomnianych wzorów, oraz określenia jakie ramy czasowe należy uwzględnić.
Projekt zakłada, że przepisy Dyrektywy zostaną wdrożenie przez państwa członkowskie do dnia 31 grudnia 2025 r., tak aby nowe regulacje zaczęły funkcjonować od dnia 1 stycznia 2026 r. Niemniej, Parlament Europejski dnia 10 kwietnia bieżącego roku zgłosił poprawki i uzupełnienia do Projektu, proponując m.in. przyspieszenie wdrożenia i wprowadzenia regulacji, tak aby obowiązywały już od dnia 1 stycznia 2025 r.
***
W kwestiach związanych z tematem niniejszego Tax Alertu uprzejmie prosimy o kontakt z niżej wskazanymi osobami z naszej kancelarii.
KONTAKT
Tomasz Jankowski
Partner
tomasz.jankowski@ptpodatki.pl
22 205 22 22
Anna Jaworska
Dyrektor
anna.jaworska@ptpodatki.pl
22 205 22 66
Aleksandra Scąber – Ziemianin
Konsultant
aleksandra.scaber-ziemianin@ptpodatki.pl