Uprzejmie informujemy, iż 22 marca 2021 r. opublikowano projekt ustawy o fundacji rodzinnej [dalej: Projekt Ustawy]1. Celem ustawy jest wprowadzenie do polskiego porządku prawnego narzędzia, które umożliwi m.in. sukcesję dużych i średnich przedsiębiorstw rodzinnych prowadzonych w innych formach prawnych, aniżeli jednoosobowa działalność gospodarcza. Zgodnie z uzasadnieniem do Projektu Ustawy, utworzenie fundacji rodzinnej ma pozwolić uniknąć rozdrobnienia majątku powstałego w związku z prowadzoną przez właścicieli firm rodzinnych działalnością gospodarczą oraz umożliwiać realizację celów określonych przez fundatora w oparciu o przekazany przez niego majątek.
Fundator i akt założycielski
- Fundatorem będzie mogła być osoba fizyczna mająca pełną zdolność do czynności prawnych, która przekaże aktywa fundacji rodzinnej. Rola i wpływ fundatora na fundację rodzinną będą zależeć do indywidualnych decyzji fundatora i jego woli. Fundacja rodzinna będzie mogła być założona przez więcej niż jedną osobę, także (z pewnymi wyjątkami) przez osoby niespokrewnione.
- Dokumentem powołującym fundację rodzinną będzie akt założycielski albo testament, jednocześnie najważniejszą rolę w ramach fundacji rodzinnej odgrywać będzie statut, w którym fundator może nakreślić cele fundacji i kierunki jej funkcjonowania.
Osobowość prawna, nazwa, wpis do rejestru oraz siedziba
- Fundacja rodzinna będzie wpisywana do rejestru fundacji rodzinnych w Krajowym Rejestrze Sądowym i z chwilą wpisu uzyskiwać będzie osobowość prawną.
Działalność gospodarcza
- Fundacja rodzinna nie będzie mogła prowadzić działalności gospodarczej, z uwagi na związane z tym ryzyko gospodarcze.
Beneficjent
- Beneficjentem (osobą odnoszącą określone korzyści zgodnie z wolą fundatora), będzie mogła być osoba fizyczna albo organizacja pożytku publicznego. Ustawa nie przewiduje wymogu pokrewieństwa między fundatorem a beneficjentem. Fundacja rodzinna będzie mogła spełniać na rzecz beneficjentów określone świadczenia, np. opłacać kształcenie beneficjenta.
Fundusz operatywny
- Majątek fundacji rodzinnej przekazany przez fundatora będzie stanowił fundusz operatywny, o wartości nie niższej niż 100.000 zł.
- Majątkiem fundacji będzie mogło być „mienie” w rozumieniu ustawy kodeks cywilny, tj. m.in. udziały i akcje spółek rodzinnych, certyfikaty inwestycyjne, obligacje i inne papiery wartościowe, nieruchomości, a także zobowiązania np. wobec beneficjentów.
Zarząd
- Organem zarządzającym dla fundacji rodzinnej, odpowiadającym za realizację celów fundacji oraz gospodarowaniem jej majątkiem będzie zarząd, przy czym beneficjenci nie mogą posiadać więcej niż 50% głosów w zarządzie.
Rada protektorów
- Fakultatywnym organem nadzoru w fundacji rodzinnej będzie rada protektorów powoływana przez fundatora (obowiązkowa, gdy liczba beneficjentów przekroczy 25 osób).
- Członkiem rady protektorów mogą być beneficjenci fundacji, przy czym beneficjenci nie mogą posiadać więcej niż 50% głosów w radzie protektorów.
- Statut fundacji rodzinnej może rozszerzyć uprawnienia rady protektorów, np. przewidywać, że zarząd jest obowiązany uzyskać zgodę rady protektorów przed dokonaniem określonych czynności.
Zgromadzenie beneficjentów
- Organem fundacji o charakterze pomocniczym i uzupełniającym będzie zgromadzenie beneficjentów, przy czym nie należy przypisywać temu organowi pełnych kompetencji zgromadzenia wspólników czy walnego zgromadzenia akcjonariuszy w spółkach kapitałowych. Zadaniem zgromadzenia beneficjentów będzie uzupełnianie składu poszczególnych organów, zatwierdzanie sprawozdania finansowego oraz wybór audytora.
Odpowiedzialność za zobowiązania
- Fundacja rodzinna będzie ponosić odpowiedzialność solidarną za zobowiązania fundatora powstałe przed jej utworzeniem, do wartości mienia wniesionego przez fundatora. Odpowiedzialność ta będzie dotyczyła również zobowiązań alimentacyjnych fundatora powstałych po utworzeniu fundacji, kiedy egzekucja z jego majątku będzie bezskuteczna.
Rozwiązanie
- Fundacja rodzinna ulegnie rozwiązaniu w przypadku, gdy sam fundator złoży tej fundacji oświadczenie o jej rozwiązaniu albo właściwe organy tej fundacji podejmą stosowną uchwałę w tym zakresie. W wyjątkowych przypadkach fundację rodzinną będzie mógł rozwiązać sąd.
Zachowek
Projekt Ustawy przewiduje możliwość zrzeczenie się zachowku, miarkowania jego wysokości oraz rozłożenie go na raty.
Aspekty podatkowe
Z perspektywy podatkowej Projekt Ustawy uwzględnia cały cykl funkcjonowania fundacji rodzinnej, od momentu wniesienia majątku do fundacji rodzinnej, osiągania przychodów w trakcie jej istnienia, dokonywania świadczeń na rzecz beneficjentów, a także likwidację fundacji rodzinnej.
Podatek od spadków i darowizn
Świadczenia otrzymywane od fundacji rodzinnej przez fundatora oraz beneficjentów z grona najbliższej rodziny (tzw. grupy „zerowej”) będą zwolnione z opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn oraz podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Pozostali odbiorcy świadczeń fundacji rodzinnej oraz mienia likwidowanej fundacji zapłacą podatek w wysokości 19%. Płatnikiem podatku od spadków i darowizn z tytułu przekazywanych świadczeń będzie fundacja.
CIT
- Fundacja rodzinna będzie podatnikiem CIT.
- Środki otrzymane przez fundację rodzinną od fundatora, przeznaczone na realizację celów tej fundacji oraz fundusz operatywny nie będą przychodem podlegającym opodatkowaniu CIT.
- Działalność operacyjna (własna) fundacji rodzinnej będzie opodatkowana na zasadach ogólnych (19%), przy czym fundacja rodzinna nie będzie uprawniona do korzystania z tzw. małego CIT-u (9%).
- Co istotne, wypłaty dokonywane przez spółki rodzinne na rzecz fundacji nie będą korzystać ze zwolnienia z opodatkowania CIT przewidzianego dla wypłaty dywidend.
- Projekt Ustawy przewiduje kontynuację przez fundację wartości początkowych oraz zasad amortyzacji środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych stosowanych przez fundatora (dotyczy np. nieruchomości przekazanych do fundacji rodzinnej), a także umożliwia fundacji określanie kosztu nabycia pozostałych składników majątku (np. udziałów, akcji) na zasadach, na jakich określałby je fundator (zasada kontynuacji).
Przedstawiona przez Ministerstwo Rozwoju, Pracy i Technologii propozycja wychodzi naprzeciw zgłaszanym oczekiwaniom polskich firm rodzinnych. Aby jednak polska fundacja rodzinna przyniosła skutek w postaci przeciwdziałania zakładaniu przez polskich przedsiębiorców fundacji rodzinnych za granicą i w konsekwencji „emigracji polskiego kapitału”, konieczne wydaje się wprowadzenie istotnych zmian na dalszym etapie legislacji. Nie wszystkie bowiem postulaty znalazły odzwierciedlenie w Projekcie Ustawy, w tym dotyczące opodatkowania jej dochodów.
W sytuacji jakichkolwiek pytań lub wątpliwości związanych z tematem naszego Tax Alertu, uprzejmie prosimy o kontakt.
KONTAKT
Andrzej Paczuski
Partner
andrzej.paczuski@ptpodatki.pl
(22) 205 22 06
Patrycja Lutak
Doradca podatkowy
patrycja.lutak@ptpodatki.pl
(22) 205 22 00