Do 31 grudnia 2022 r. zawieszone mają być przepisy o obowiązku poboru podatku u źródła przez podmioty prowadzące rachunki papierów wartościowych lub rachunki zbiorcze w pełnej wysokości połączonego z procedurą dokonania zwrotu podatku.
Warto przypomnieć, że w ustawa realizująca w sferze podatkowej program społeczno-gospodarczy Polski Ład, która weszła w życie z początkiem 2022 r. zawierała wiele istotnych zmian w zakresie podatku u źródła (WHT), w tym m.in. wprowadziła efektywnie do systemu podatkowego mechanizm pay & refund (którego stosowanie było we wcześniejszych latach zawieszane rozporządzeniami MF), rozszerzyła zakres przedmiotowy opinii o stosowaniu preferencji czy umożliwiła podatnikom korzystanie z kopii certyfikatów rezydencji. Podkreślić trzeba, że ustawodawca przewidział szczególne zmiany co do zasad poboru podatku u źródła w przypadku wypłat za pośrednictwem podmiotów prowadzących rachunki papierów wartościowych oraz zbiorcze rachunki papierów wartościowych.
W aktualnym stanie prawnym, w razie wypłaty należności z tytułu papierów wartościowych zapisanych` na rachunku przepisy nakładają obowiązek zrealizowania funkcji płatnika w zakresie tych należności na podmiot prowadzący kwalifikowany rachunek, czyli pośrednika między emitentem (który w zwyczajnej sytuacji pełni rolę płatnika), a podatnikiem (art. 26 ust. 2c ustawy CIT oraz odpowiednio art. 41 ust. 4d i 10 ustawy PIT).
Tym samym, na płatniku technicznym (a nie emitencie) ciąży ogólny obowiązek poboru podatku i dochowania należytej staranności oraz związany z tym obowiązek ustalenia przekroczenia kwoty 2 mln zł, a w konsekwencji także obowiązek stosowania mechanizmu pay & refund. Ponadto, od początku bieżącego roku obowiązki płatnika technicznego zostały rozszerzone o przesłankę badania występowania powiązań między emitentem, a podatnikiem (art. 26 ust. 2ed ustawy CIT oraz odpowiednio art. 41 ust. 14d ustawy PIT), a dodatkowo na emitentów nałożono obowiązek informowania płatników o występowaniu powiązań między nim a podatnikiem (tj. odbiorcami należności z tytułu papierów wartościowych) i przekroczeniu kwoty 2 mln zł (art. 26 ust. 2ca ustawy CIT oraz odpowiednio art. 41 ust. 4da ustawy PIT).
Ministerstwo Finansów dostrzegło problem płatników i emitentów z ustaleniem występowania powiązań i przekroczenia kwoty 2 mln zł (stosownie do uzasadnienia do obu projektów wykonanie obowiązków ciążących na tych podmiotach jest w praktyce albo całkowicie niemożliwe, albo wyjątkowo trudne, a przez to nieproporcjonalnie praco i czasochłonne). MF wskazało przy tym następujące problemy, które zgłasza środowisko płatników i emitentów:
- emitent nie posiada informacji o podmiotach, które na dzień wypłaty odsetek z dłużnych papierów wartościowych są ich posiadaczami;
- emitent nie posiada informacji o podmiocie prowadzącym rachunek papierów wartościowych akcjonariusza bądź obligatariusza, co uniemożliwia przekazanie informacji o występowaniu powiązań i przekroczeniu kwoty;
- płatnik techniczny nie ma dostępu do obiektywnych źródeł informacji, na podstawie których mógłby ustalić we właściwym czasie i w sposób wiarygodny istnienie kwalifikowanych powiązań między emitentem a podatnikiem.
Podkreślić trzeba, że ustawodawca przewidział sankcję zarówno w Ordynacji podatkowej (art. 30 § 5b Ordynacji podatkowej) jak też na gruncie karno-skarbowym (art. 56d § 1 oraz § 1a k.k.s.) za niepobranie podatku z uwagi na niewykonanie obowiązku informacyjnego przez emitenta lub z uwagi na niezgodność informacji przekazanej na podstawie przywołanych przepisów z rzeczywistością.
W tych okolicznościach Minister Finansów uznał za celowe i zasadne czasowe wyłączenie stosowania mechanizmu pay & refund w opisanym zakresie oraz zawieszenie wykonywania obowiązków informacyjnych przez emitenta. Okres zawieszenia stosowania przepisów ma służyć, zgodnie z zapewnieniami MF ustaleniu nowego modelu poboru WHT w sytuacji wypłaty należności od papierów wartościowych zapisanych na rachunkach papierów wartościowych i rachunkach zbiorczych, który byłby adekwatny do rzeczywistej wiedzy uczestników tego procesu i ich zdolności do ustalenia przesłanek powiązania i sumy należności.
Warto również wskazać, że przy okazji opublikowania projektów rozporządzeń MF pokusiło się o przedstawienia statystyk w zakresie płatności podlegających mechanizmowi pay & refund.
Zgodnie z opublikowanymi danymi w 2019 r. 1950 płatników dokonało 2718 wypłat przekraczających kwotę 2 mln zł (łącznie z tytułu odsetek, dywidend, należności licencyjnych), na co składały się 1072 wypłaty dotyczące dywidend i 865 wypłat dotyczących odsetek. Wypłat z tytułu dywidend i odsetek w odniesieniu do tej grupy podatników dokonało 1640 podmiotów. Łączny podatek CIT od tych wpłat wyniósł 1,1 mld zł, w tym:
- 173 mln zł z tytułu dywidend,
- 156 mln zł z tytułu odsetek,
- 726 mln zł z tytułu opłat licencyjnych.
Z treścią projektów obu rozporządzeń można zaznajomić się pod poniższymi odnośnikami:
https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12360804/katalog/12887139#12887139 (projekt w zakresie ustawy CIT)
https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12360802/katalog/12887053#12887053 (projekt w zakresie ustawy PIT)
***
W razie jakichkolwiek pytań lub wątpliwości związanych z tematem naszego wpisu, uprzejmie prosimy o kontakt.
KONTAKT
Tomasz Jankowski
Partner
tomasz.jankowski@ptpodatki.pl
(22) 205 22 22
Piotr Korszla
Partner
piotr.korszla@ptpodatki.pl
(22) 205 22 07
Bartosz Podskalny
Konsultant podatkowy
bartosz.podskalny@ptpodatki.pl
(22) 205 22 69