Tax Alert 12/2025: Zwolnienie z akcyzy dla energii z OZE według stawki z daty wytworzenia – wyrok poszerzonego składu NSA

22 września 2025 r. Naczelny Sąd Administracyjny (NSA), w poszerzonym składzie 7 sędziów, wydał korzystny dla podatników wyrok (sygn. akt I FSK 1519/21), w którym przesądził, że przy kalkulacji zwolnienia z akcyzy dla energii elektrycznej z OZE decyduje stawka akcyzy obowiązująca w momencie wytworzenia energii, a nie w chwili umorzenia świadectwa pochodzenia wystawionych dla tej energii (tzw. zielonych certyfikatów). Poszerzony skład NSA potwierdził więc stanowisko zaprezentowane już przez ten sąd w kilku wcześniejszych wyrokach (w składach zwykłych).

Można w związku z tym założyć (przyjąć), że obecne orzeczenie zamyka wieloletni spór dotyczący rozliczeń „okresu przejściowego”, tj. po obniżeniu stawki akcyzy z 20 zł/MWh do 5 zł/MWh od 1 stycznia 2019 r. Przypominamy, że podatnicy i ich doradcy konsekwentnie wskazywali, iż zwolnienie należy kalkulować według stawki z daty produkcji energii — skoro w tej dacie powstaje po ich stronie prawo do zwolnienia o określonej wartości, to późniejsze umorzenie świadectwa pochodzenia nie powinno tej wartości zmieniać. Z kolei organy skarbowe prezentowały stanowisko odmienne twierdząc, że skoro zwolnienie jest „realizowane” poprzez obniżenie akcyzy należnej w późniejszych okresach, to zastosowanie powinna znajdować stawka z daty tej realizacji (po 1 stycznia 2019 r. — 5 zł/MWh).

NSA opowiedział się za tym pierwszym rozwiązaniem wskazując, że umorzenie świadectwa, które z definicji zawsze następuje później (nierzadko wiele miesięcy po wyprodukowaniu energii i wystawieniu certyfikatu), ma charakter wyłącznie formalnego warunku rozliczenia, natomiast wysokość zwolnienia ma charakter wartościowy i wynika z przepisów obowiązujących w dacie wytworzenia energii. W praktyce oznacza to, że energia wytworzona z OZE przed 1 stycznia 2019 r. korzysta ze zwolnienia od akcyzy kalkulowanego według stawki 20 zł/MWh, nawet jeżeli umorzenie świadectwa nastąpiło po tej dacie, kiedy to stawka akcyzy wynosiła już 5 zł/MWh.

Zwracamy uwagę, iż z punktu widzenia praktyki rozliczeń podmiotów energetycznych i odbiorców przemysłowych realizujących obowiązki OZE wyrok — mimo że nie ma rangi uchwały — może stanowić istotny walor perswazyjny dla sądów administracyjnych i organów podatkowych, i otwiera drogę do weryfikacji rozliczeń akcyzy za okresy przypadające po 31 grudnia 2018 r. w zakresie energii z OZE wytworzonej do tej daty, a w razie stwierdzenia zaniżenia zwolnienia (a tym samym zawyżenia podatku) – do złożenia korekt deklaracji oraz wniosków o stwierdzenie nadpłaty.

Dla powodzenia działań kluczowe pozostaje jednak właściwe udokumentowanie daty wytworzenia energii oraz jej powiązanie ze świadectwami pochodzenia.